Bijen

Bijen vormen een actueel onderwerp. En dan met name de sterfte onder bijenvolken die de laatste jaren dramatische vormen aanneemt. Michel Gastkemper schreef er de afgelopen dagen op zijn weblog al over, zie Docudrama en Oneindig.
Afgelopen week verscheen eindelijk de langverwachte heruitgave van de acht voordrachten die Rudolf Steiner najaar 1923 hield over de bijen voor de bouwvakkers die toen werkten aan het Goetheanum.

Nadat een mijnheer Müller een voordracht heeft gehouden over de bijenteelt maakt Rudolf Steiner in een reactie hierop de volgende inleidende opmerkingen:
“De zaak is deze – en de volgende keer zal ik daar mee verder gaan – dat men de honingwinning, al het werk, zelfs de werkprestatie van de werkbijen ontzaglijk kan opvoeren door de kunstmatige bijenteelt. Maar – en dat heeft meneer Müller ook al gemerkt – de zaak mag niet te rationeel en niet te zeer bedrijfsmatig worden aangepakt. Wij zullen de volgende keer wat dieper op de bijenteelt ingaan, en ontdekken dat datgene wat voor een korte tijd een buitengewoon gunstige maatregel is – dat wat er nú aan ten grondslag ligt – goed kan lijken, maar dat over een eeuw de hele bijenteelt verdwenen zal zijn als men uitsluitend kunstmatig geteelde bijen zou houden. Wij zullen eens nagaan waardoor dat, wat voor een korte periode buitengewoon gunstig werkt, zich zó kan ontwikkelen dat het in de loop der tijd ertoe leidt, dat de hele zaak toch afsterft. En wij zullen ook zien dat juist de bijenteelt buitengewoon interessant is, om alle geheimen van de natuur te leren kennen, en vooral hoe dat wat enerzijds heel vruchtbaar blijkt te zijn, anderzijds zelfs leidt tot het afsterven.
Zo kunnen de imkers wel erg verheugd zijn over de vlucht die de bijenteelt in korte tijd genomen heeft; maar deze vreugde zal geen honderd jaar duren.” Opmerkelijk!

De herziening van de vertaling en het nawoord zijn van Theo Georgiades (één van de intiatiefnemers van www.bdimkers.nl). In het nawoord is tevens een deel van een interview met Joseph Beuys over bijen opgenomen.

Rudolf Steiner: De bijen : Over het wezen van de bijen
Zeist : Christofoor, 2010. 197 p.
ISBN 978-90-6038-651-4
€ 19,90

Herman Boswijk

Anna Katharina Hahn, Kürzere Tage

Anna Katharina Hahn heeft met haar veelgeprezen debuutroman “Kürzere Tage” heel precies beschreven hoe fout het kan gaan met de jonge mensen in een heel gewone woonwijk in Stuttgart, waar een keurige straat grenst aan een wat “mindere buurt”. Zij kruipt onder de huid van twee jonge moeders. Judith doet erg haar best in het gareel te passen door haar kinderen keurig volgens de antroposofische opvoedboeken groot te brengen, maar moet af en toe haar toevlucht tot pillen en drugs nemen om niet gek te worden. En Leonie komt om in haar schuldgevoel als werkende moeder. De levens van deze twee vrouwen worden afgezet tegen een aantal “nieuwkomers” en Hahn laat het aankomen op een gewelddadige botsing van culturen.
Beklemmend, goed geschreven. Terecht een groot succes in Duitsland.

Suhrkamp Verlag KG
ISBN 9783518420577
€ 11,60

Inge Ebbinge 

Liane Collot d’Herbois

liane3

Liane Collot d’Herbois (1907-1999) is bij een breder antroposofisch publiek vooral bekend geworden door haar fraaie schilderijen in de zgn. sluiertechniek, waarvan u hiernaast een voorbeeldje ziet.
Daarnaast stond zij aan de wieg van een stroming in de schildertherapie. Het onderwijs in deze therapie aan kunstzinnige therapeuten wordt verzorgd door de Stichting Emerald in Den Haag. Andere verwante initiatieven zijn te vinden in o.a. Frankrijk, Australië en de VS.
Meer engelstalige informatie over één en ander vindt u hier en hier. Een duitstalige biografische schets vindt u hier.
Een reeks afbeeldingen van haar schilderijen kunt u bekijken bij Amselhof Kunstdrucke.

Het Zwitserse Raffael Verlag brengt jaarlijks een kalender uit met fraaie reproducties. Dit jaar zijn dat reproducties van Collot. Wij hebben nog een aantal exemplaren beschikbaar voor € 15,00; als kalender een beetje mosterd na de maaltijd, maar de afbeeldingen zijn tijdloos (helaas inmiddels volledig uitverkocht).
Bij Raffael Verlag verscheen ook een serie van 8 losse reproducties van haar werk, formaat 46×31 cm, à € 22,00.

lififa_heil_soz_therapie

Verder is er ook, bij Verlag der Kooperative Dürnau, een nieuw boek verschenen m.b.t. de schildertherapie: Licht, Finsternis und Farbe in Heilpädagogik und Sozialtherapie, onder redactie van Leonora Hambrecht. Het is het vijfde deel in een reeks kloeke boeken op A4-formaat, in paarse linnen band, met een gepeperde prijs, € 88,00. Een overzicht van eerdere titels:

  1. Liane Collot d’Herbois: Licht, Finsternis und Farbe in der Maltherapie 1. 262 Seiten. € 61,50. (Dit is het basiswerk, ook beschikbaar in het Engels)
  2. E. Leonora Hambrecht, Andreas Zucker: Licht, Finsternis und Farbe in der Maltherapie 2,1: Fallstudien aus der anthroposophischen Medizin. 176 p. € 43,20
  3. E. Leonora Hambrecht, Andreas Zucker: Diagnose und Therapie durch Licht, Finsternis und Farbe, Bd. 2,2: Diagnose und Therapie durch Licht, Finsternis und Farbe bei sexuellem Missbrauch und Multipler Sklerose. 248 p. € 83,50
  4. E. Leonora Hambrecht, Andreas Zucker: Licht, Finsternis und Farbe bei schizophrenen Störungen 2,3: Fallstudien aus der anthroposophischen Medizin. 256 p. € 83,50

Daarnaast verschenen Farbensphären (176 p. € 43,20; ook in het Nederlands, in twee delen: Licht, kleur en duisternis en Kleuren in de atmosfeer; en in het Engels: Colour), dat gaat over de kleuren tussen licht en duisternis en niet over therapie, en Liane Collot d’Herbois : Erinnerungen von Freunden und Schülern (144 p. € 43,20).

Om het verhaal volledig te maken wijs ik nog op drie andere publikaties.
Van Peter Selg verscheen in 2008 Liane Collot d’Herbois und Ita Wegman (Verlag am Goetheanum, 85 p. € 11,70).
Een nederlandstalige levensbeschrijving van de hand van Maurits In’t Veld verscheen in de bundel Kiemen voor een spirituele cultuur : Biografische schetsen van twaalf antroposofen in de 20e eeuw (Kamerling 2006, € 29,00).
Tenslotte schreven Janny Mager en Chantal Bernard (beiden actief in Parijs) Diagnostic and therapeutic elements in light-darkness-color; research on different types of depression (Rudolf Steiner College Press 2009, € 18,50).

Herman Boswijk